- Multipleks Ligasyona Bağlı Prob Amplifikasyonu (MLPA), belirli bir genetik hastalıkla ilişkili genomun spesifik ve önceden saptanan bölgelerdeki anormal kopya sayılarını belirlemek için kullanılan bir multipleks PCR yöntemidir.
- MS-MLPA, genetik bozukluklarla ilişkili DNA metilasyon değişikliklerinin tespiti için teknolojik bir MLPA uyarlamasıdır.
- Delesyon, duplikasyon ve belirli kopya numarası varyasyonlarını (CNVs) tespit etmenin en güvenilir ve uygun maliyetli yöntemidir. Kullanılan problar veya prob kitleri, yanlış pozitif veya yanlış negatif sonuç olasılığını azaltmak için seçilmiş ve doğrulanmıştır.
Genel Bakış
MLPA yaşamın tüm evresinde uygulanabilir, söz konusu duruma ve mevcut klinik semptomlara bağlıdır. MLPA şu durumlarda talep edilebilir:
- Hastanın delesyon veya duplikasyonlardan kaynaklanabilecek genetik bir bozukluğa sahip olduğundan şüpheleniliyor ise,
- Daha önceden yapılan testler negatif ise veya sadece otozomal resesif kalıtım ile ilişkili bir gende varyant tanımlandıysa MLPA talep edilebilir.
MLPA aşağıdaki spesifik bozuklukları teşhis etmek için kullanılabilir:
- Spesifik bölgelerdeki delesyon ve duplikasyonlar, genler ve ekzonlar
- Imprinting değişiklikleri
- Uniparental dizomi (UPD)
- Dengeli kromozom yeniden düzenlemeleri (küçük intragenik delesyonlar)
- Spesifik bölgelerdeki delesyon ve duplikasyonlar, genler ve ekzonlar
- Spesifik mikrodelesyon sendromları
- Metilasyon değişikliklerinin neden olduğu hastalıklar (MS-MLPA)
- Spesifik Uniparental dizomiler
- TSC1 delesyon/duplikasyon
- TSC2 delesyon/duplikasyon
- Konjenital adrenal hiperplazi CYP21A2 (21-0H) delesyon/duplikasyon analizi
- ATP7B delesyon/duplikasyon
- HBB delesyon/duplikasyon
- HBA1 & HBA2 delesyon/duplikasyon
- IKBKG delesyon/duplikasyon analizi
- Ornitin transkarbamilaz eksikliği (OTC) delesyon/duplikasyon analizi
- Ataxia-telangiectasia (ATM) delesyon/duplikasyon
- Neurofibromatosis type 1 (NF1) delesyon/duplikasyon
- Neurofibromatosis type 2 (NF2) delesyon/duplikasyon
- Nörodejeneratif brain iron accumulation 2B (PLA2G6) delesyon/duplikasyon analizi
- Pantotenat kinaz ilişkili nörodejenerasyon (PANK2) delesyon/duplikasyon analizi
- Duchenne Musküler Distrofi (DMD) delesyon/duplikasyon
- PMP22 ddelesyon/duplikasyon analizi
- Spinal Müsküler Atrofi SMA (SMN1/SMN2) delesyon/duplikasyon
- DiGeorge sendromu delesyon/duplikasyon analizi
- Kistik Fibrozis (CFTR) gen delesyon/duplikasyon
- Prader-Willi/Angelman sendromu delesyon/duplikasyon
- Ad-hoc delesyon/duplikasyon analizi
Raporlama & Sonuçlar
MLPA testinden elde edilebilecek iki sonuç vardır:
- Pozitif (Patojenik ve olası patojenik): Pozitif bir sonuç, incelenen hastalık fenotipiyle bağlantılı olarak gende delesyon veya duplikasyona rastlandığını gösterir. Bu durumda olası tedaviye yönlendirme, hastalığın ilerlemesi üreme/önleme stratejileri ve diğer aile üyeleri üzerinde olası etkileri hakkında Igenomix tarafından Genetik Danışmanlık veya Kişisel Rehberlik sağlanır.
- Negatif: Negatif bir sonuç, yapılan testte hastalığa neden olan herhangi bir delesyon veya duplikasyonun tespit edilmediğini gösterir. Ayrıca negatif bir sonuç, hastanın sağlıklı olduğunu veya diğer genetik bozukluklara sahip olmadığını garanti etmez. Negatif bir sonuç, hastalığın genetik nedenini dışlamaz ve gelecekte oluşabilecek olası riskleri ortadan kaldırmaz. Eğer negatif bir sonuç elde edilirse ve ailedeki başka bireylerde de bu varyantın varlığı tespit edilmişse, bu durumda bu genetik hastalığı oluşturan moleküler tanıyı gerçekleştirmek mümkün değildir. Negatif bir sonuç, genetik bilgi ve kullanılan metodolojiyle ilgili sınırlamalar dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle açıklanabilir.
Örnek Talepleri
- Tüpün üzerindeki bilgilerin eksiksiz bir şekilde doldurulup, etiketlenmesi gerekir. Yanlış etiketleme numunenin reddedilmesine neden olabilir. Numunenin kabul edilmesi için hastanın tam adı, doğum tarihi, cinsiyeti ve tıbbi kayıt numarası gereklidir.
Doğum öncesi tanı için:
- Vakanın doğum öncesi son teslim tarihlerini uygun şekilde planlamak ve olası durumları öngörebilmek için laboratuvarla önceden iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
- Anne kan örneği, CVS ve amniyon örnekleri ile birlikte gönderilmelidir.
- Doğum öncesi numunelere öncelik verilecektir
“Bilgilendirilmiş Onam Formu” ve Test Talep Formu” (gönderilen kitin içinde bulunur) hasta tarafından uygun şekilde doldurulmalı, imzalanmalı ve numunelerle birlikte gönderi kutusunun içerisinde veya e-mail ile laboratuvara gönderilmelidir. Kit ve gönderi için gerekli taşıma evrakları Igenomix tarafından hazırlanır ve hastaya gönderilir.
Sınırlamalar
MLPA ile aşağıda belirtilen durumlar tespit edilemez:
- Dengeli kromozom yeniden düzenlemeleri,
- Telomerik delesyon ve duplikasyonlar,
- Kullanılan MLPA prob hedefinin dışında kalan delesyon ve duplikasyonlar,
- Nokta mutasyonlar, küçük eklemeler ve delesyonlar,
- Mitokondriyal DNA dizileme tekrarları ve mutasyonlar,
- MLPA yönteminin analitik duyarlılığı ve özgüllüğü %99’dur.
MLPA probları tarafından incelenen hedef bölgelerde bulunan nadir dizileme varyantları sonucun false pozitif veya negatif çıkmasına neden olabilir. Prob tarafından tespit edilen dizideki bir nokta mutasyonu veya polimorfizm düşük prob bağlama verimliliği ile sonuçlanır ve bu sonuç pik alanında azalmaya neden olabilir. Bu nedenle, MLPA tarafından saptanan tek ekzon delesyonları her zaman multipleks PCR veya dizileme gibi diğer yöntemlerle doğrulanmalıdır.